تاریخچه کربلا
تاریخ کربلا به دوران بابلی ها باز می گردد. بعضی از پژوهشگران معتقدند که کربلا یعنی « قرب اله» که ریشه واژه بابلی قدیم است.
کوی محبت: کربلا در ناحیه غربی فرات قرار دارد و فاصله اش تا بغداد، 108 کیلومتر است. تاریخ کربلا به دوران بابلی ها باز می گردد. بعضی از پژوهشگران معتقدند که کربلا یعنی « قرب اله» که ریشه واژه بابلی قدیم است. بعضی دیگر می گویند که کربلا از واژه «کوربابل» گرفته شده است که به معنای مجموعه روستاهای بابل قدیم است که «نینوی» و «غاضریه» از جمله آنهاست. این سرزمین تا سال 61 هجری قمری، بیابانی بیش نبوده است. اما بعد از واقعه کربلا و پس از ساخت گنبد و بارگاه برای شهدا، به یکی از شهرهای زیارتی عراق تبدیل شد. بعضی دیگر معتقدند تاریخ کربلا به تمدن های بین النهرین باز می گردد و در آن معابدی برای نماز وجود داشته است . کربلا مرکب از دو واژه آشوری «کرب» به معنای حرم و «أیل» به معنای «خدا» است و معنای کربلا ، حرم خدا است.
اما خود امام حسین (ع) وقتی به این سرزمین رسید و نام آن را پرسید و در جواب، نام کربلا را شنید فرمود: « أللّهُمَّ إنّی أعوذُ بِکَ مِنَ الکَربِ وَالبلاء».
(خدایا من از سختی ها و بلاهای این سرزمین به تو پناه می برم).
«طف» یکی دیگر از نام های کربلا است. «حیره» نام دیگر این سرزمین است که امروزه به «حائر» معروف است. وقتی متوکل دستور داد قبر شریف را ویران کنند و بر آن آب ببندند، آب پیرامون قبر آن حضرت از رفتن باز ایستاد و دور قبر را احاطه کرد.
(امام حسین (ع) در روز دوم محرم سال 61 همراه کاروانش به کربلا رسید. بنا بر برخی گفته ها، امام حسین (ع) گوشه ای از زمین کربلا (زمینی به مساحت 36 کیلومتر مربع) را که اکنون شامل قبر او و سایر شهدای کربلا می شود، به 60000 درهم از مردم نینوا و غاضریه خریداری کرد و با آنها شرط کرد که مردم را برای زیارت راهنمایی کنند و از زائرین قبرش تا سه روز پذیرایی کنند.)
تاریخچه شهر کربلا
- دو روز پس از حادثه عاشورا آبادانی شهر کربلا آغاز گردید.
- 12 محرم سال 61 ه ق. بنی اسد با اشراف امام سجاد (ع) اجساد مطهّر امام حسین (ع) و فرزندان و یاران و حضرت عباس (ع) را به خاک سپردند.
- سال 247 ه ق. منتصر عباسی پس از کشتن پدرش متوکل که کربلا را ویران کرده بود، بناهایی را در کربلا ایجاد کرد.
- سال 372 ه ق. اولین دیوار دور حایر بنا شد و مساحت آن به 2400 متر مربع رسید.
- سال 412 ه ق. حسن بن فضل رامهرمزی وزیر، دومین دیوار را به دور شهر بنا کرد و چهار دروازه آهنی در اطراف آن نصب کرد.
- سال 941 ه ق. شاه اسماعیل صفوی به زیارت کربلا رفت. نهر قدیمی را لایروبی کرد و بنای بار گاه حسینی را تعمیر و تجدید بنا کرد.
- سال 953 ه ق. شاه سلیمان قانونی دور ضریح را تعمیر کرد و مزرعه هایی را که به وسیله شن و ماسه پوشیده شده بود به باغ تبدیل نمود.
- سال 1216 ه ق. پس از حمله وهابی ها، یکی از فرمانروایان هند، خانه ها و بازارهای زیبایی در کربلا ساخت و دیوار محکمی دور شهر کشید.
- سال 1217 ه ق. سیدعلی طباطبائی ، صاحب الرّیاض، سومین دیوار شهر را ساخت و شش دروازه برای آن قرار داد.
- سال 1860 م. خطوط تلگراف به کربلا رسید و کربلا به دنیای خارج وصل گردید.
- سال 1868 م. برابر با 1285 ه ق. مدحت پاشا، ساختمان ها و ادارات دولتی بنا کرد و شهر را گسترش داد.
- سال 1914 م. پس از جنگ جهانی اول، ساختمان های جدید و خیابان های عریض ساخته شد و اراضی کربلا گسترش یافت.
- سال 1991 م. در جریان انتفاضه آسیب های فراوانی به کربلا وارد شد. سرکوب قیام شیعیان عراق، نقاب را از چهره بی رحم صدام برکشید و سنگدلی او را نزد جهانیان آشکار ساخت . آثار گلوله های این کشتار هنوز هم بر دیوارهای زیر گنبد قابل مشاهده است.
- مساحت کربلا اکنون به حدود 52856 کیلومتر مربع می رسد و زمین های آن از شن و سنگریزه خالی شده و پر از باغ های زیبا شده است؛ آب فرات این باغ ها را آبیاری می کند. دو جاده اصلی به کربلا منتهی می شوند. یکی جاده بغداد به کربلا که از شهر مسیّب می گذرد و طول آن 97 کیلومتر است و دیگری جاده ای است که به نجف می رود.
- از نظر عمران و سازندگی، شهر به دو قسمت کربلای قدیمی و کربلای جدید تقسیم می شود. بخش جدید بناهای بزرگ و خیابان عریض دارد و مؤسسات، بازارها، مدارس دینی و دولتی بسیاری در این قسمت وجود دارد.
- مشهورترین محلات شهر عبارتند از محله باب السّلالمه، باب الطاق، باب بغداد، باب الخان، مخیّم، باب النجف و عباسیه شرقی و غربی.
- شهرک های جدیدی نیز به شهر افزوده شده است مانند: شهرک الحسین (ع)، معلمان، العباس (ع)، النقیب، انقلاب، حرّ و رمضان.